گرچه فشارهاي حکومت عباسي بر شيعه در طول حکومت آنان وجود داشته، ولي در قرن پنجم و ششم و پس از رسمي شدن چهار مذهب فقهي عامه و گسترش حکومت هاي شيعه در نقاط مختلف، فشار دستگاه خلافت عباسي بر شيعيان فزوني يافت، به گونه اي که افراد مذهب واقعي خود را پنهان مي کردند و عملاً انواع مختلف سانسور در جامعه اعمال مي شد.

درباره «علي بن حمدان» (م 546 ه) نوشته اند: «وي، از دانشمندان زمان خود بود و در ديوان محاسبات عبّاسيان سمت داشت و داراي کرسي تدريس بود و از خليفه نيز لقب «کافي الکفاة» دريافت کرد، ولي خليفه، بر برخي از نوشته هاي او که نشان مي داد او شيعه است، دست يافت و از همين رو، او را از کار برکنار و به زندان افکند تا اين که در زندان از دنيا رفت.». [1] .

ظهور و گسترش تشيّع در سراسر خاورميانه، طي سده هاي نهم و دهم ميلادي، روح مبارزه با تسنُّن را برانگيخت، حکومت هاي شيعي، يکي پس از ديگري، به قدرت مي رسيدند. آل بويه، حمدانيان، قرامطه... فاطميّان اسماعيلي، افريقاي شمالي تا خراسان و افغانستان و ماوراءالنهر را تحت نظارت داشتند... بغداد، در سده هاي دهم و يازدهم ميلادي، کانون اختلاف و مبارزه ي سني و شيعه شده بود (423 - 381 ه.ق). [2] .