«أميرِمؤمنان علي - عليه السّلام -، در خطبه اي که در آن از رخدادها و پيشآمدهايِ آينده ياد مي کُنَد، مي فرمايد:»

«يَعْطِفُ الْهَوَي عَلَي الْهُدَي، إِذَا عَطَفُوا الْهُدَي عَلَي الْهَوَي، وَ يَعْطِفُ الرَّأْيَ عَلَي الْقُرآنِ، إِذَا عَطَفُوا الْقُرآنَ عَلَي الرَّأْيِ».

(يعني:

خواهشِ نَفْساني را به راهِ هدايت مي آوَرَد، در هنگامي که هدايت را پيروِ خواهشِ نَفْس ساخته اند، و رايْ را پيروِ قرآن مي سازَد، در هنگامي که قرآن را به راهِ رايِ خود بُرده اند). [1] .

و از همان خطبه است:

«حَتَّي تَقُومَ الْحَرْبُ بِکُمْ عَلَي سَاقٍ بَادِيًا نَوَاجِذُها، مَمْلُوءَةً أَخْلَافُهَا، حُلْوًا



[ صفحه 346]



رَضَاعُهَا عَلْقَمًا عَاقِبَتُهَا. أَلَا وَ في غَدٍ - وَ سَيَأْتي غَدٌ بِمَا لَا تَعْرِفُونَ - يَأْخُذُ الوَالي مِنْ غَيْرِهَا عُمّالَهَا عَلَي مَسَاوِي ءِ أَعْمَالِهَا، وَ تُخْرِجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفَالِيذَ کَبِدِهَا، وَ تُلْقِي إِلَيْهِ سِلْمًا مَقَالِيدَهَا؛ فَيُريکُمْ کَيْفَ عَدْلُ السِّيرَةِ، وَ يُحْيِي مَيِّتَ الْکِتَابِ و السُّنَّةِ». [2] .

(يعني:

تا آن که به جنگي سخت گرفتار آئيد؛ که [چون شيرِ دَرَّنده]دندان نمايَد؛ [و چون ماده شتري بيقرار به ميدان آيد] پستانها پُر شير؛ نوشيدنش گوارا و شيرين است، و پايانِ آن، تلخ چون حَنْظَل.

هان! فردا - فردائي که آبستنِ رخدادهائي است که نمي دانيد - فرمانروائي که از جُز آنان [3] باشد، کارگزارانشان را از برايِ کردارهايِ زشتشان کيفر دهد. زمين از برايِ او پاره هايِ جگرش را برون افکَنَد [4] و کليدهايش را از راهِ آشتي به او دهد. پس او شيوه دادگرانه را به شما بنمايانَد و مُرده کتاب و سنّت را زنده گردانَد.)

در هامشِ دستنوشتي از نهج البلاغه که به خطِّ حسين بن حسن بن حسينِ مؤدّب، از أعلامِ نزديک به روزگارِ شريفِ رضي جامعِ نهج البلاغه، است، چنين نوشته شده: «الوالي هو المَهديّ عليه السّلام» [5] (يعني آن فرمانروا [که در متنِ خطبه مذکورست] همان مَهدي - عليه السّلام - است).

ابنِ أبي الحديد در شرح نهج البلاغه گفته: «اين اشارت است به إمامي که خداوند او را در آخِرالزّمان مي آفريند و او همان کسي است که در أخبار و آثار وعده [يِ آمدن] اش داده شده...». [6] .

«علّامه شيخ محمّدتقيِ شوشتري - طابَ ثَراه - در بهج الصّباغه اين سخنِ ابنِ أبي الحديد را تصحيح کرده، مي نويسد:... بل که خداوند آن حضرت را در آخِرالزّمان ظاهر مي فرمايد، و اين که آن إمام، دهمين نسل از فرزندانِ أميرِمؤمنان - عليه السّلام - و دوازدهمين تن از أئمّه دوازده گانه است، از ضروريّاتِ مذهبِ



[ صفحه 347]



إماميّه مي باشد؛ و چگونه نباشد؟! حال آن که نزدِ خاصّه و عامّه از أميرِمؤمنان - عليه السّلام - به تَواتُر رسيده است که - در سخني بلند - به کُميْل فرمود:

اللَّهُمَّ بَلَي، لَاتَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ قائِمٍ لِلّهِ بِحُجَّةٍ إِمَّا ظاهِرًا مَشْهورًا، أَوْ خائِفًا مَغمورًا، لِئلَّا تَبطُلَ حُجَجُ اللّهِ وَ بَيِّناتِهِ. [7] .

و اين جُز بر مذهبِ ما راست نمي آيد و ابنِ أبي الحديد نيز در گزارشِ اين سخنِ أميرِمؤمنان - عليه السّلام - بدان اعتراف کرده...». [8] .



[ صفحه 351]