شايد نخستين کس از عامّه که در اين باب تأليف کرده، همانا، عَبّاد بن يعقوبِ رَواجِني باشد. شيخ در فهرست گفته که او را که کتاب أخبار المهدي عليه السّلام است و تصريح کرده که وي عامّي مذهب است. [1] .

او به سالِ 250 ه. ق. درگذشته، چُنان که ابنِ حَجَر در تقريب اين تاريخ را ياد کرده و گفته است: مردي صدوق بود که به سالِ 250 وفات کرد، و ذهبي گفته: در حديث صادق بود. [2] صاحبِ الذّريعه نيز او را در کتابِ خويش ياد کرده است. [3] .



[ صفحه 54]



قاضي أبوالعَنْبَس محمّد بن إسحاق بن إبراهيمِ کوفي، قاضي صَيْمَره، نيز کتاب صاحب الزّمان تأليف کرده است. ابنِ نديم در فهرستِ خود اين کتاب و مؤلّف را ياد کرده و تصريح نموده است که وي: «أديب و آگاه از ستاره شناسي بوده و تا به روزگارِ معتمد زيسته و در جمله نديمانِ وي درآمده». [4] ياقوت هم سرگذشتِ او را در معجم الأدباء آورده و خاطرنشان کرده است که وي معتمد را که به سالِ 279 بمُرد، دريافته. [5] علّامه خِرسان در مقدّمه اش بر کتابِ البيان في أخبار صاحب الزّمان «عليه السّلام» از او سخن گفته است. [6] .

به هر رويْ، دلخواهِ من آن بود که از أحاديثي که از پيشوايانِ هدايتگر و معصوممان «عليهم السّلام» درباره سَروَرمان صاحب الزّمان - عَجَّلَ اللّهُ تَعالي فَرَجَهُ الشَّريف وَ روحي و أرواحُ العالَمينَ لِتُرابِ مَقْدَمِهِ الفِداء - رسيده است، رساله اي گِردآوَرم. زينْ رو، اين أوراق را فراهم ساختم و الأربعونَ حديثًا في مَن يَملَأُ الأَرضَ قِسطًا و عَدلًا ناميدم.

و مي دانم که اين رساله نه تحقيق است و نه تدقيق و نه تأليف و نه تصنيف؛ بلکه تنها حُبّ و ولايِ صاحبِ آن است، زيرا تا در کارِ تأليفِ آن بودم، ياد و نامِ آن حضرت (عج) در ذهن و زبانِ من بود.

بر کسي که با حديث آشنا باشد، پوشيده نيست که جميعِ أحاديثِ يادشده در اين رساله، از طريقِ مشايخِ بزرگوارِ نگارنده [7] به صاحبانِ حديثنامه ها مُسْنَد و مُعَنْعَن و متّصل است و سندِ آنها از راوي تا مرويّ عنه - عليه السّلام - نيز در کتابهاشان موجود است. نگارنده اين سَنَدها را بر سبيلِ اختصار حذف کرده و هرکه بخواهَد از اين أسناد اطّلاع يابَد، بايد به منابع ياد شده در ذيلِ أحاديث مراجعه نمايد.



[ صفحه 55]



در پايانِ اين مقدّمه، از پِژوهنده بسيارکوش و محقّق، جَنابِ حجّةالإسلام والمسلمين آقايِ حاج سيّدأحمدِ حُسَينيِ اِشکوري - مُدَّ ظِلُّه -، بخاطرِ راهنمائيها و إصلاحاتي که در حقِّ اين رساله و تدوينِ آن روا داشتند، سپاسگزاري مي کنم.

والحمدُ للّهِ أَوَّلًا و اخِرًا و ظاهِرًا و باطِنًا.

عيدِ قُربان 1408 ه. ق.

هادي نجفي



[ صفحه 61]