اللهم بلي لا تخلو الارض من قائم لله بحجه ، اما ظاهرا مشهورا. او خائفا مغمور الئلاتبطل حجج الله و بيناته و کم ذا و اين اولئک ؟ اولئک والله الاقلون عددا و الاعظمون عندالله قدرا يحفظ الله بهم حججه و بيناته ، حتي يودعوها نظر ائهم ، و يزرعوها في قلوب اشباههم ، هجم بهم العلم علي حقيقه البصيره ، باشروا روح اليقين ، و استلانوا ما استعوره المترفون ، و انسوا بما استوحش منه الجاهلون ، و صحبوا الدنيا بابدان ارواحها معلقه بالمحل الاعلي ، اولئک خلفا ء الله في ارضه ، و الدعاه الي دينه ، آه آه شوقا الي رويتهم !. انصرف يا کميل اذا شئت.

بار خدايا چنين است هرگز زمين- بلطف تو- از کسي که با حجت و دليل بامر حق قيام کند و دين خدا را بر پا دارد خالي نخواهد ماند.

خواه ظاهر باشد و آشکارا (مثل امامان يازده گانه



[ صفحه 82]



معصوم) خواه در حال ترس و پنهاني ، تا دلائل الهي و مشعلهاي فروزان او از بين نرود و آنها چند نفر و کجايند ؟ ؟

آنان بخدا سوگند تعدادشان اندک ، اما از حيث مقام و منزلت نزد خدا بسي بزرگ و ارجمندند.

خداوند بوسيله آنان حجت ها و دلائل روشنش را پاسداري مي کند ، تا بکساني همانند خود بسپارند و بذر آن را در دلهاي افرادي چون خودشان بيفشانند.

علم و دانش با حقيقتي آشکار بدانها روي آورده و آنها روح يقين را با نهادي آماده و پاک لمس نموده ، آنچه دنيا پرستان هوس باز دشوار و ناهموار شمرند آنها براي خويش آسان و گوارا دانند و هر چه را ابلهان از آن هراسان باشند بدان انس گيرند.

دنيا را با تن هائي همراهي کرده اند که ارواحشان بجهان بالا پيوسته است ، آنها در زمين خلفاي الهي اند و دعوت کنندگان بدينش.

آه آه بسي مشتاق و آرزومند ديدارشان هستم ، اي کيمل هم اکنون اگر مي خواهي باز گرد.

اين فراز از سخن امام اميرالمومنين (ع) تحت شماره 147 کلمات نهج البلاغه ذکر شده و عده اي از اعلام ادب و تاريخ و حديث از اهل تسنن نيز آن را آورده اند. [1] .



[ صفحه 83]



ابن ابي الحديد همچون بسياري از شارحان نهج البلاغه (با توجه به جمله هاي «قائم لله بحجه» و «خلفاء الله في ارضه» و «الدعاه الي دينه» و ديگر جملات و قرائن مندرجه در اين فراز از کلام امام که جز بر پيامبر و امامان معصوم بعد از او بر هيچ مقام و شخصيتي منطبق نمي شود).

نتوانسته است دلالت اين قسمت از سخن آن بزرگوار را بر عقيده شيعه- در مورد امامت و خلافت علني يازده امام معصوم و امامت و خلافت توام با غيبت امام دوازدهم حضرت مهدي (ع)- انکار نمايد و نوشته است:

«اين جمله به اعتراف صريح امام نسبت به مذهب اماميه نزديک است». [2] لکن بر اساس عقيده شخصي اش (انکار تولد حضرت مهدي ع) در جا زده و مي گويد: جز آنکه اصحاب ما آن را حمل بر وجود ابدال مي نمايند که اخبار نبوي درباره آنان وارد گرديده. و اين همان پوشانيدن لباس باطل بر حق و بعکس است که قرآن مجيد فرمايد:

و لا تلبسوا الحق بالباطل و تکتموا الحق و انتم تعلمون [3] .



[ صفحه 84]



و نيز فرمايد:

لم تلبسون الحق بالباطل و تکتمون الحق و انتم تعلمون. [4] .

حق را بباطل مپوشانيد و چرا حق را بباطل مي پوشانيد و آن را کتمان مي کنيد ، در حالي که مي دانيد حقيقت چيست و حق کدام است.

امام در اين فراز پر محتوي از کلام خود قبل از هر چيز توجه مسلمانان را بضرورت مسئله رهبري در اسلام و نياز بي چون و چراي جامعه اسلامي بوجود امام واجد شرائط در هر عصر و زماني معطوف داشته- و در قالب راز و نياز ، يا شاهد گرفتن خدا را بر گفتار خود در بيان يک حقيقت ديني- خاطر نشان مي کند که:

نبايد صحنه زمين از کسي که قائم بامر حق و بر پا دارنده آن باشد خالي بماند ، چه در اين صورت حجت هاي الهي خلل ناپذير و نشانه هاي او باطل خواهد شد.

از آن پس امير مومنان (ع) به تشريح موقعيت امامان راستين و مقام رهبري اسلام که در وجود خود و فرزندان معصومش خلاصه گرديده مي پردازد و مجددا نظر مسلمانان را بدين نکته متوجه مي کند که:

عهده دار مقام رهبري و مسول زعامت بر مسلمانان يا از آزادي براي تصدي و انجام وظائف رهبري- در جهت نشر علوم قرآن ترويج احکام اسلام ، جوابگويي بمشکلات و مبارزه با فساد- برخوردار است (همچنانکه حضرتش



[ صفحه 85]



با ده نفر از امامان ديگر هر يک تا حدي از اين آزادي برخوردار بودند) و يا بر اثر حاکميت زمامداران خود فروخته و ستمگر و نامساعد بودن زمينه براي انجام وظيفه رهبري- از ترس جان خود و شيعانش- در حالت ناشناسي- پنهاني بسر مي برد (همچنان که امام دوازدهم حضرت مهدي با چنين موقعيتي روبرو و مبتلا گرديد).

آري تا آنجا جو حاکم امام و شيعيانش را وادار به اختفاي از دشمن و تقيه کرد که طبق احاديث مربوطه [5] شيعيان بخاطر مسائل امنيتي حتي از تصريح بنام امام دوازدهم ممنوع گرديده و با رمز و اشاره از حضرتش سخن مي گفتند.

و در مرحله سوم امير مومنان بتعداد امامان اشاره نموده و با اداء سوگند ، کمي و محدوديت آنها را اعلام و تاکيد فرموده است ، آنچنان که- با در نظر گرفتن احاديث وارده از ناحيه پيامبر درباره خلفاي اثني عشر- تنها با ائمه دوازده گانه مورد قبول شيعه مي تواند منطبق گردد.

و در مرحله چهارم امام (ع) پس از بر شمردن يک سلسله برتريها و ويژه گيهاي معنوي اين گروه که تنها در خور شان پيامبران و جانشينان آنها است فرمايد:



[ صفحه 86]



اينان خلفاي خدا در زمين و دعوت کنندگان بدين او هستند.

اکنون در صورتي که مي بينيم قرآن مجيد از پيامبران الهي همچون داود بعنوان خليفه خدا نام برده و گويد يا داودانا جعلناک في الارض خليفه ، فاحکم بين الناس بالعدل. [6] .

بدين نکته متوجه خواهيم شد که جز پيامبر و جانشين بر حق او که نقش رهبري و تعليم و تربيت مردم ر بعهده دارند کسي نمي تواند خليفه خدا در زمين باشد بنابر اين مقصود امير مومنان از اين عده خلفاء همان امامان راستين شيعه مي باشد که مسوليت راهنمائي و رهبري مسلمانان از طرف خدا وسيله پيامبرش به دوش آنها نهاده شده است.

و اما خلفاي انتخابي مردم را (بفرض اينکه صد در صد با انتخاب صحيح و بي قلب و غش انجام شده باشد) نمي توان از آنان به «خليفه خدا تعبير کرد و تنها بعنوان «خليفه مردم» مي توان از آنان نام ببريم.

لکن متاسفانه زمامداران اسلامي و متصديان مقام خلافت که از آغاز امر در برابر اهل بيت تشکيل جبهه دادند خليفه الله بودند (بدليل آنکه نصي بر خلافت هيچيک در



[ صفحه 87]



کار نبود) و نه خليفه ي مسلمين (چون به آراء عمومي مراجعه نشده بود).

آري همانطوري که خود در بسياري از انتخابات جهان ملاحظه مي کنيم که قبل از رفتن مردم بپاي صندوقهاي راي ، آنها را با آراء از پيش تهيه شده پر مي کنند ، يا کار گردانان و آمار گران صندوقها هر کس را قرار است نامش را مي خوانند و موفقيتش را اعلام مي کنند و تنها بر اساس تباني و توطئه قبلي با گروهي انگشت شمار ، پستها تقسيم مي شود.

خلافت اين افراد هم دست کمي از انتخابات اين چنين نداشته است.

مگر نه اين بود که زمامداري نخستين متصدي خلافت بعد از پيامبر بدون شرکت و رضايت و موافقت بني هاشم و شخصيتهاي صحابه و آنهائي که به اصطلاح اهل تسنن اهل حل و عقد بودند انجام گرفت ؟

و امير مومنان درين باره فرمود:

و اعجبا اتکون الخلافه بالصحابه و لا تکون بالصحابه و القرابه ؟ ؟

و ينز فرمايد:

فان کنت بالشوري ملکت امورهم

فکيف بهذا و المشيرون غيب ؟

و ان کنت بالقربي حججت خصيمهم

فغيرک اولي بالنبي و اقرب [7] .



[ صفحه 88]



و مگر جز اين بود که عمر تنها با ميل شخص ابوبکر و قرار طرفيني روي کار آمد ؟ !

و مگر غير از اين بود که شوراي خلافت از طرف عمر بعد از وي علي را بر اثر تمرد از عمل به سيره شيخين از تصدي خلافت معزول ومموع ساخت ، و عثمان بر اثر تعهد به عمل بر سيره شيخين روي کار آمد ، و اين نقشه اي



[ صفحه 89]



بود که عمر طراح آن بود و بدست يک يا دو نفر از شوراي شش نفري اجرا و پياده شد.

و آيا زمامداران بني اميه بني مروان و بني العباس با تهي دستي از تمام شرايط خلافت و انواع کمبودهاي عقيدتي و اخلاقي چيزي جز وراثت پدري و خانوادگي... يا تباني و سازش با چند نفر حاشيه نشينان دربار خلافت و تعزيه گردانان حکومت در هر عصر و دوره يي يا کشتار اهل حق و ايجاد خفقان در بين مردم مسلمان و خلاصه به استضعاف کشاندن و سوء استفاده از عناوين اسلامي و ضعف بنيه فکري و مالي مردم چيز ديگري از رسيدن آنان بمقام خلافت و زمامداري موثر بود ؟...

اکنون برمي گرديم باصل سخن که بر اساس توضيحي که داده شد موضوع ابدال و اقتاب (که ناشي از افکار خرافي و صوفيانه اهل تسنن و فاقد هر گونه ريشه اسلامي است) نمي توان- آن چنانچه ابن ابي الحديد ادعا و تفسير نموده- فرمايش ، امام را بر آن منطبق نمود.

راستي جاي بسي تعجب و تاسف است که دانشمندي اديب ، مورخ ، متکلم و تا حدي حديث شناس ، و آشنا با واقعيتهاي اسلامي- همچون ابن ابي الحديد- چگونه براي فرار از رفتن زير بار خلفاي بر حق پيامبر و امامان راستين شيعه و مورد احترام اهل تسنن (که همه شئون مادي و معنوي آنها بر مردم آشکارا و قابل درک بوده و هست) تن بدين خرافات داده و در حقيقت کلام صريح و روشن مولاي متقيان امير مومنان عليه السلام را به باد مسخره



[ صفحه 90]



گرفته است ، و مي گويد مقصود آن حضرت از اين سخنان ابدال و... بوده است.

در حالي که قرآن مجيد از اين گونه افراد کج گرا اين چنين تعبير مي کند:

و جحدوا بها و استيقنتها انفسهم ظلما و علوا. [8] .

انحراف گرايان در حالي که حق را به يقين مي شناختند از روي ظلم و سرکشي آن را انکار کردند.



[ صفحه 91]