امام احمد بن حنبل از جابر بن سمره نقل کرده مي گويد: شنيدم رسول خدا صلّي اللّه عليه و آله و سلّم فرمود:

«يَکُونُ بَعدي اِثْنَا عَشَرَ خَلِيفَةً کُلُّهُمْ مِنْ قُريْشٍ؛

يعني:

بعد از من دوازده نفر خليفه خواهند بود که همه آنان از قريش هستند». [1] .

اين حديث در سطح عجيبي از آن حضرت نقل شده که به هيچ وجه قابل شک و ترديد نيست و اهل حديث به متواتر بودن آن اذعان کرده اند؛ مثلاً احمد بن حنبل آن را در مسند خويش، ج 5، با 34 سند از جابر بن سمره نقل مي کند بدين طريق: ج 5، ص 86 با يک سند، ص 87 با دو سند، ص 88 با دو سند، ص 89 با يک سند، ص 90 با سه سند، ص 92 با دو سند، ص 93 با سه سند، ص 94 با يک سند، ص 95 با يک سند، ص 96 با دو سند، ص 97 با يک سند، ص 98 با چهار سند، ص 99 با سه سند، ص 100 با يک سند، ص 101 با دو سند، ص 106 با دو سند، ص 107 با دو سند، ص 108 با يک سند و در بعضي از آنها به جاي «خليفه» کلمه «امير» ذکر شده است. مي شود گفت: مسند جابر بن سمره را در نقل احمد بن حنبل نوعاً اين حديث تشکيل مي دهد [2] و در ينابيع المودّه [3] نقل شده است که «کُلُّهُمْ مِنْ بَنِي هاشِمٍ؛ همه آنان از بني هاشم هستند».

اين حديث در صحيح بخاري [4] از جابر بن سمره چنين نقل شده است:

«قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ يَقُولُ: يَکُونُ اِثْنا عَشَرَ اَمِيراً فَقَالَ کَلِمَةً لَمْ اَسْمَعْها فَقالَ اَبِي اِنَّهُ قَالَ: کُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ».

يعني:

«شنيدم رسول خدا صلّي اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: دوازده نفر امير خواهند بود، کلمه ديگري فرمود که من نشيندم، پدرم گفت: پيامبر فرمود: همه آنان از قريش خواهند بود».

ابو ميساي ترمذي آن را در صحيح [5] خود به عبارت: «يَکُونُ بَعْدِي اِثْنا عَشَرَ أَمِيراً... کُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ» نقل کرده و اضافه مي کند که حديثي است حسن و صحيح و مي افزايد که اين حديث از ابن مسعود و عبداللّه بن عمر نيز نقل شده است.

«مسلم بن حجاج نيشابوري» آن را در صحيح [6] خود با شش طريق نقل نموده است. و نيز ابو داوود آن را در سنن خود نقل مي کند [7] همچنين حاکم نيشابوري [8] و صاحب کنزالعمّال [9] آن را با سه طريق از ضحاک بن قيس و جابر بن سمره و ابن مسعود نقل کرده اند.

سيوطي مي گويد: «اين حديث با الفاظ مختلف منقول است و آنگاه آن را با نُه عبارت نقل مي کند» [10] حافظ بن حجر از عبداللّه بن عمر نقل کرده مي گويد: از رسول خدا صلّي اللّه عليه و آله و سلّم شنيدم که مي فرمود:

«يَکُونُ خَلْفِي اِثْنا عَشَرَ خَلِيفَةً، أبُو بَکْرٍ لا يَلْبَثُ اِلاّ قَلِيلاً؛

يعني:

بعد از من دوازده نفر خليفه خواهند شد، ابوبکر زندگي نمي کند مگر مدت کوتاهي».

بعد مي گويد: قسمت اوّل اين حديث، متّفق عليه است، بخاري و مسلم و ديگران آن را با طرق عديده نقل کرده اند. [11] .

نا گفته نماند که: لازم نيست بيشتر از اين در باره اين حديث شريف صحبت شود؛ زيرا صحت و حتمي بودن آن جاي بحث نيست و همه آن را قبول کرده و به صدورش از رسول خدا صلّي اللّه عليه و آله و سلّم اذعان نموده اند، مهم اين است که بدانيم منظور آن حضرت از اين دوازده نفر چه اشخاصي هستند؟